WIZYTA STUDYJNA W HOLANDII

Zespół KRK2050 udał się w dniach 4.06-8.06.2024 r. na wizytę studyjną do Holandii, odwiedzając: Hagę, Amsterdam i Rotterdam. W Hadze przeprowadzono spotkanie z przedstawicielami Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Stosunków Królestwa na temat planowania przestrzennego na poziomie krajowym i regionalnym. W Rotterdamie zespół KRK 2050 uczestniczył w konferencji Urban Future 2024.

Jak wygląda planowanie zintegrowane i przestrzenne w Holandii?

Populacja Holandii jest blisko dwa razy mniejsza niż w Polsce na zaledwie 42 km². Planowanie zintegrowane w Holandii opiera się na systemie wielopoziomowego zarzadzania. Jest ono podzielone na 20 ministerstw. Realizują własne strategie i około 30 programów rozwojowych. Realizacja projektów jest obarczona kontrolą menadżerską i licznymi konsultacjami międzypodmiotowym. Utrudnia to sprawną realizację działań. 

Planowanie przestrzenne na poziomie krajowym jest uskuteczniane od lat pięćdziesiątych XX wieku w formie strategii narodowych. Na początku skupiano się na:

• odbudowie powojennej,
• rozwoju policentrycznym,
• budowie nowych miast
• ścisłym wyznaczaniu granic urbanizacji.

Jakie wartości przyświecają teraz planowaniu przestrzennemu w Holandii?

Obecne strategie skupiają się na wartościach takich jak:

• natura,
• powiązania sieci (ekonomiczne i energetyczne)
• życiu w miastach.

Ostatnia strategia została uchwalona rok temu. W przygotowaniu jest już kolejna i powinna zostać uchwalona w ciągu następnych tygodni.

“Scenarios for spatial planning of the Netherlands in 2050”

“Scenarios for spatial planning of the Netherlands in 2050” są jednym z elementów wspomagających zarządzanie państwem. Zostały stworzone przez PBL Netherlands Environment Assessment Agency (odpowiednik polskiego Instytutu Ochrony Środowiska). Do ich opracowania wykorzystano następujące metody:

• zaangażowanie interesariuszy,
• przegląd literatury,
• design study
• zastosowanie modelu matematycznego

Przez 2 lata opracowano 4 scenariusze, które zostały przyjęte i przedyskutowane przez holenderski rząd.

Polityka miejska Rotterdamu

Rotterdam jest nowoczesnym miastem. Główną polityką miasta jest zapewnienie odporności (Resilience Rotterdam). Strategie miejskie są uchwalane co 4 lata. Obecnie główne programy miejskie w zakresie przestrzeni dotyczą wykorzystania powierzchni dachów budynków. Rotterdam rozróżnia następujące ich funkcje:

• zielone dachy,
• niebieskie dachy (wspomagające retencję),
• czerwone dachy (zapewniające infrastrukturę dla sportu, rekreacji i odpoczynku),
• żółte dachy (posiadające infrastrukturę do wytwarzania energii z OZE). 

National Programme Rotterdam-South

Specyficzną formą programu realizowanego w Rotterdamie jest National Programme Rotterdam-South, który jest programem rządowym. Polega na interwencji w obszar o niższym standardzie życia, niż w innych częściach miasta. Jest to obszar zamieszkały przez ponad 200 tys. osób w 16 osiedlach miasta. Największymi problemami tego terenu są:

• depresyjne położenie (poniżej poziomu morza),
• duże bezrobocie
• niedofinansowane instytucje

Głównym celem programu jest poprawa jakości życia do poziomu średniej dla G-4 (największych miast w Holandii) w ciągu 20 lat. Program ma działać na podstawie łączenia partnerów i wypracowywania wspólnych rozwiązań dla poprawy sytuacji społecznej. 

Miasta mają swoje odpowiedniki w metaverse

W Rotterdamie wykorzystuje się CityVers w formie cyfrowego bliźniaka jako element zarządzania. Cityvers to połączenie metawers i miasta na potrzeby usprawnienia zarządzania. Prawdopodobnie ten trend zrewolucjonizuje zarządzanie miastem w ciągu 3-5 lat! Jest to istotny element koncepcji Human-centred Smart City, czyli inteligentnego miasta ukierunkowanego na potrzeby mieszkańców. CityVers może być wykorzystywane do:

• planowania przestrzennego,
• szybkiej reakcji w zarządzaniu katastrofami,
• partycypacji społecznej,
• planowania łańcucha reakcji.

Wizja terenowa 

Haga to miasto typowo instytucjonalne z reprezentatywnymi przestrzeniami publicznymi. Rotterdam to miasto, które zostało całkowicie zburzone w trakcie II Wojny Światowej przez niemiecki nalot dywanowy. Ocalały 4 budynki, a cała reszta to budynki powojenne. Amsterdam to miasto węższych przestrzeni i niższych budynków niż poprzednie ośrodki. Jest zdecydowanie bardziej turystyczne, z większą liczbą muzeów i usług. Powiązanie miasta z wodą odbywa się przez liczne kanały, po których pływają jachty i niewielkie barki.  W Holandii wyraźnie zaznacza się podział przestrzeni na obszary zurbanizowane i niezurbanizowane. Widoczne są granice miasta oraz tereny leśne i uprawne. W miastach stawia się na intensywne wykorzystanie terenów, poprzez gęstą niską zabudowę lub rozrzedzoną bardzo wysoką zabudowę. Holandia zachowuje przy tym względną policentryczność – większość ośrodków miejskich znajduje się w stosunkowo niewielkich odległościach od siebie. Liczba ich ludności stale rośnie.

Połączenia transportowe

Elementem wartym uwagi są połączenia transportowe. Amsterdam obsługuje trzeci największy port lotniczy w Europie pod względem liczby pasażerów– Amsterdam Airport Schiphol. Rotterdam posiada największy w Europie port morski. Podróż pomiędzy miastami jest realizowana głównie połączeniami kolejowymi. Trasę Haga-Rotterdam można pokonać nawet metrem!

Mobilność miejska w Holandii

W latach pięćdziesiątych w Holandii uważano, że samochody są przyszłością i coraz więcej osób chciało korzystać z tego środka lokomocji.. Z czasem jednak zauważono jak bardzo jest to nieekologiczne. W ostatnich latach zaczęto budować coraz więcej parkingów Park&Ride gdzie na obrzeżach miast mieszkańcy mogą zostawić samochody i przesiąść się na komunikację miejską. Obecnie wewnątrz miast większość mieszkańców porusza się transportem rowerowym. W poszczególnych miastach ruch elektrycznych i spalinowych jednośladów jest dopuszczalny na ścieżkach rowerowych. Same ścieżki stanowią spójną i rozległą sieć w Rotterdamie. W Amsterdamie transport pieszy, rowerowy i samochodowy na ogół miesza się ze sobą. 

Trend cyfryzacji w holenderskich miastach

W miastach widoczny jest trend cyfryzacji. Znaczna część zakupów jest realizowana tylko za pomocą płatności elektronicznej, również płatności za przejazdy komunikacją miejska i międzymiastową. Informacje o miastach i poruszaniu się po nich są dobrze dostępne i przestawione w czytelny sposób w Internecie. 

Konferencja Urban Future 2024

Konferencja Urban Future 2024 to inspirujące wydarzenie. Na zespół KRK 2050 czekała ogromna ilość paneli dyskusyjnych i wystąpień, z których każdy mógł wybrać coś wartościowego dla siebie. Na konferencji można było spotkać wiele osób z całego świata
i porozmawiać z wystawcami na stoiskach. Wśród wystawców było również jedno z polskich miast – Łódź – które w przyszłym roku będzie organizatorem kolejnej edycji tego wydarzenia. Ostatniego dnia konferencji zorganizowane zostały wycieczki terenowe z przewodnikami po Rotterdamie. Można było zobaczyć i dowiedzieć się więcej o architekturze Rotterdamu, posłuchać o budowie kolejnych nowoczesnych budynków i odkryć wiele innych atrakcji tego miasta.

Odpowiedzialne i zrównoważone budownictwo

W Rotterdamie budowanych jest coraz więcej budynków mocno zazielenionych  (zarówno w środku jak i na zewnątrz) wykorzystujących naturalne zasoby środowiska. Budynki te pełnią lub mają pełnić funkcje mieszkalne jak i usługowe. Do ich budowy w dużej mierze wykorzystuje się drewno. Powstaje właśnie blok mieszkalny, który będzie prawie w całości opierał się na drewnianej konstrukcji. Są to budynki neutralne energetycznie wykorzystujące w pełni naturalne źródła energii. Energia pozyskiwana jest z paneli słonecznych. Do ogrzewania i chłodzenia pomieszczeń wykorzystywana jest pompa ciepła i podziemny magazyn ciepła i chłodu. Budynki te są przystosowane do nadchodzących zmian klimatu.